Prinsjesdag: Arrestaties, fluitconcerten, grappen over leesbril koning en eerste keer Alexia
DEN HAAG - Het is de derde dinsdag van september: Prinsjesdag! Den Haag verwacht tienduizenden mensen. In dit artikel lees je terug hoe deze dag is verlopen.
16.30 uur: In totaal achttien aanhoudingen
De politie heeft op Prinsjesdag achttien mensen aangehouden in de Haagse binnenstad. Vijftien van hen zijn opgepakt voor het overtreden van de Wet openbare manifestatie. Dat betekent dat zij zich niet hebben gehouden aan regels rondom manifesteren.
Drie mensen zijn aangehouden rondom de koninklijke rijtoer omdat zij zich niet wilden of konden identificeren, meldt de politie.
16.15 uur: Den Haag blij met geld voor armoede, maar vreest toekomst
De gemeente Den Haag is blij met de 2 miljard die wordt uitgetrokken door het kabinet om armoede te bestrijden. Dat zegt de gemeente in een reactie op de miljoenennota. 'Door onder meer het verhogen van de huurtoeslag en het kindgebonden budget wordt een broodnodige steun in de rug gegeven aan mensen die nu niet of nauwelijks rond kunnen komen.'
Toch is het niet voldoende, vreest de gemeente. 'Het zijn allemaal tijdelijke maatregelen. Om mensen op lange termijn perspectief te geven moeten er structurele maatregelen komen.' Jarenlange bezuinigingen zijn daar de oorzaak van, schrijft Den Haag. '' Door jarenlange bezuinigingen op het budget kunnen ook gemeenten geen zekerheid meer bieden, terwijl haar taken en uitdagingen juist groter en complexer worden.'
Volgens wethouder Robert van Asten moet er geld bij vanuit het Rijk. 'De rek is eruit. Het Rijk zal extra geld op tafel moeten leggen. Alleen dan kunnen gemeenten de komende jaren hun rol in de lokale samenleving goed waamaken.'
16.00 uur: Deze hoedjes en outfits vielen op
Het is ieder jaar weer vaste prik op Prinsjesdag: politici dragen hoedjes en outfits met een geladen boodschap. Ook dit jaar is er geen gebrek aan politieke boodschappen in de kleding:
15.30 uur: Kaag met koffertje met miljoenennota in Kamer
Sigrid Kaag, demissionair minister van Financien, bij de Tweede Kamer met het koffertje met de miljoenennota op Prinsjesdag. Op de derde dinsdag in september begint het nieuwe werkjaar van de regering.
In de Miljoenennota staan de verwachte ontwikkelingen, belangrijkste plannen en keuzes van het kabinet voor het komende jaar. De Miljoenennota beschrijft wat die plannen kosten en geeft de economische situatie van Nederland weer.
14.50 uur: Zo verliep de balkonscène op paleis Noordeinde
Zwaaien op het balkon van Paleis Noordeinde
14.45 uur: Koning gooit geen hoge ogen met leesbril
Het was de eerste keer dat koning Willem-Alexander de Troonrede voorlas met een leesbril. Dat maakt op social media het nodige los:
14.30 uur: Koninklijke familie zwaait vanaf balkon
14.15 uur: Ook gejoel en fluitconcerten bij balkonscène
Ook bij de traditionele balkonscène werd er gejoeld en was er gefluit te horen op paleis Noordeinde. Ook waren er omgekeerde vlaggen te zien. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima stonden met de prinsessen Amalia en Alexia, prins Constantijn en prinses Laurentien op het balkon.
14.10 uur: Troonrede demissionair kabinet bevat vrijwel geen nieuws
De tiende troonrede van koning Willem-Alexander was vlak en bevat nauwelijks nieuws. Het demissionaire kabinet nam ook nauwelijks stelling in zijn laatste troonrede. Die bestond vooral uit een samenvatting van de eerder uitgelekte plannen van het demissionaire kabinet voor 2024. Summiere rode draad in zijn troonrede was het maatschappelijk weefsel, dat hij aanstipte rond onder meer kansenongelijkheid, democratie en bestaanszekerheid.
Het broodnodige onderhoud van de democratie is volgens de koning niet alleen een taak van de overheid, maar een taak voor iedereen. 'Het vraagt iets van ons allemaal. Democratie is veel meer dan je stem uitbrengen. Het is een houding. Het is de bereidheid te luisteren, begrip op te brengen voor andere standpunten en een zorgvuldige afweging van belangen te maken.'
14.05 uur: Koninklijke familie aangekomen voor balkonscène
Het koningspaar en de prinsessen Amalia en Alexia zijn aangekomen op Paleis Noordeinde, waar zij traditiegetrouw even vanaf het balkon zullen zwaaien naar het publiek.
Vorig jaar werd de koninklijke familie tijdens het zwaaien uitgejoeld door het publiek. Er stonden mensen met omgekeerde vlaggen, er klonk boegeroep en er bliezen mensen op fluitjes. Dit jaar gebeurde dat ook tijdens de rijtoer.
13.50 uur: Koningspaar en prinsessen voor balkonscène terug naar Noordeinde
Koning Willem-Alexander, koningin Máxima, prinses Amalia en prinses Alexia zijn richting Paleis Noordeinde vertrokken voor de traditionele balkonscène. Vanaf het balkon van het paleis zwaaien het koninklijk gezin, prinses Laurentien en prins Constantijn kort naar het publiek.
Ook op de terugweg naar het paleis was er boe-geroep en gefluit te horen toen de koninklijke familie langsreed.
13.35 uur: Koning blikt terug op tien jaar koningschap
In zijn introductie blikte koning Willem-Alexander even terug op tien jaar koningschap. Hij sprak onder meer over de coronacrisis en MH17. Hij onderstreepte dat dat een zware tijd was.
'Daarnaast waren er honderden hartverwarmende bezoeken en duizenden inspirerende ontmoetingen. Die hebben een onvergetelijke indruk op mij gemaakt.'
13.30 uur: Koning leest Troonrede voor het eerst voor met leesbril op
Koning Willem-Alexander heeft dit jaar tijdens het voorlezen van de Troonrede voor het eerst een leesbril op. De koning had die de afgelopen jaren al eens vaker nodig: na een bezoek aan de Waddeneilanden in 2019 droeg hij de bril ook al eens.
Koningin Máxima heeft deze Prinsjesdag voor het eerst een pantalon aan in plaats van een jurk. Het gaat om een pantalon en mantel van ontwerper Claes Iversen.
13.20 uur: Koninklijke familie aangekomen bij schouwburg
Koning Willem-Alexander, koningin Máxima, prinses Amalia en prinses Alexia zijn aangekomen bij de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Koning Willem-Alexander leest daar de Troonrede voor.
Het officiële gedeelte van Prinsjesdag is normaal gesproken in de Ridderzaal op het Binnenhof, maar dat wordt gerestaureerd. Daarom is het voorlezen van de Troonrede sinds vorig jaar in de schouwburg. Het is de eerste Prinsjesdag waarbij prinses Alexia, die in juni achttien werd, betrokken is.
13.00 uur: Koetsen vertrokken, omgekeerde vlaggen en gefluit langs route
De koninklijke stoet is vertrokken vanaf paleis Noordeinde. De koetsen met daarin onder andere de koning, koningin en prinsessen Amalia en Alexia rijden richting de Koninklijke Schouwburg.
Op de Kneuterdijk in het centrum van Den Haag, waar de glazen koets van koning Willem-Alexander en koningin Máxima dinsdagmiddag langsrijdt, joelen en fluiten mensen naar de eerste koetsen uit de stoet. Daarin zitten mensen uit de hofhouding. De demonstranten hebben omgekeerde vlaggen vast.
13.00 uur: Verenigde vergadering begonnen
In de Koninklijke Schouwburg is de verenigde vergadering van de Eerste en Tweede Kamer begonnen. Voorzitter Jan Anthonie Bruijn, gewoonlijk van de Eerste Kamer, heeft de leden van de demissionaire regering en de Kamerleden welkom geheten. Het wachten is nu op de koning.
12.50 uur: Koninklijke stoet op punt van beginnen
Nog heel even en dan vertrekt de koninklijke stoet aan de rijtoer vanaf paleis Noordeinde naar de Koninklijke Schouwburg.
12.45 uur: Nog meer arrestaties langs route rijtoer
De politie heeft meerdere mensen weggevoerd die zouden willen demonstreren langs de route van de glazen koets. Enkele mensen zijn gearresteerd of weggeleid en agenten hebben een groep mensen omsingeld.
Eerder werd al een man aangehouden op de hoek van de Heulstraat en de Kneuterdijk in Den Haag, niet ver van Paleis Noordeinde. Het is niet helemaal duidelijk waarom dat is gebeurd. Een man en een vrouw die op dezelfde plek langs de route stonden, werden door agenten weggeleid. De politie heeft een groep van ongeveer zeven mensen daar omsingeld.
In een zijstraat van het Lange Voorhout, een eindje verderop langs de route, hielde de politie enkele mensen staande met mogelijk demonstratievlaggen. Ze moesten hun legitimatie laten zien.
12.25 uur: Live meekijken met rijtoer, Troonrede en balkonscène
Live meekijken met Prinsjesdag doe je hier:
12.00 uur: Ministers komen aan bij ministerie van Algemene Zaken
Bewindspersonen komen aan bij het ministerie van Algemene Zaken op Prinsjesdag. En uiteraard met mooie hoedjes:
11.45 uur: Arrestatie langs route van koninklijke rijtoer
Een man is dinsdagochtend gearresteerd langs de route waar de glazen koets met koning Willem-Alexander en koningin Máxima later langsrijdt. De reden is niet duidelijk.
Agenten overmeesterden de man op de hoek van de Heulstraat en de Kneuterdijk in Den Haag, niet ver van Paleis Noordeinde. De man zei dat hij een eenmansdemonstratie hield. Na zijn arrestatie werd hij meegenomen in een busje.
11.30 uur: Hoe ziet het programma er vanmiddag uit?
Om 12.00 uur gaat de militaire erewacht zich opstellen bij de Koninklijke Schouwburg. Om 12.45 uur nemen de leden van de Eerste en Tweede Kamer plaats in de schouwburg.
Om 13.00 uur opent de voorzitter de vergadering en op dat tijdstip vertrekt de koninklijke stoet vanaf paleis Noordeinde naar de Koninklijke Schouwburg. In die stoet rijdt ook de Glazen Koets met de koning, koningin en prinses Alexia erin.
Om 13.15 uur komen zij aan bij de schouwburg waarna de koning de Troonrede uit zal spreken. Daarin worden de belangrijkste plannen van de regering voor de komende jaren uit de doeken gedaan. Daarna vertrekt de stoet weer om rond 14.00 uur aan te komen bij paleis Noordeinde voor de balkonscène.
Wil je weten wie allemaal meerijden in de koninklijke stoet? Dat lees je hier:
11.15 uur: Extinction Rebellion wil A12 ook op Prinsjesdag blokkeren
Ook op Prinsjesdag wil Extinction Rebellion de Utrechtsebaan (A12) gaan blokkeren. De actiegroep heeft dinsdag bevestigd voor de elfde dag op rij de snelweg te willen bezetten en niet te kiezen voor een prominente locatie in de binnenstad van Den Haag, zoals de route van de glazen koets.
Klik hieronder op ons liveblog om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws.
11.00 uur: Ministers en Kamerleden huren pak bij Marieke
Het is een bekend beeld op Prinsjesdag: ministers, ambassadeurs en andere hoogwaardigheidsbekleders die keurig in jacquet zitten te luisteren naar de Troonrede. Voorgelezen door de koning, ook in jacquet. Dit formele kostuum, in plat Haags ook wel 'pinguïnpak' genoemd, is de dresscode voor heren op de derde dinsdag van september. Ze worden gemeten en gehuurd bij Marieke.
Zo gaat dat in zijn werk, ondervond Omroep West-verslaggever Rogier van der Zanden aan den lijve:
Marieke verhuurt pakken voor Prinsjesdag
10.45 uur: Staphorsters in klederdracht bij Prinsjesdag
Vanuit Staphorst is een bus met mensen in klederdracht aangekomen. Ook zij staan langs de route van de rijtoer.
10.25 uur: Politici worden gestyled door mbo-studenten
Wist jij dat politici iedere ochtend van Prinsjesdag worden gestyled door mbo-scholieren? Ook dit jaar is dat het geval. Onder meer BBB-leider Caroline van der Plas en twee onderwijsministers gingen langs bij de studenten.
10.15 uur: 82-jarige Gerda al jarenlang langs route
Langs de route staat ook de 82-jarige Gerda. Ze staat al zeker 25 jaar langs de route. 'Het is hier altijd zo gezellig', vertelt ze vrolijk. Ze neemt elk jaar vriendinnen en familie mee en in de ochtend gaan ze op zoek naar de juiste plek. 'En dan blijven we hier tot 15.00 uur. De koets is altijd zo voorbij, het is maar één tel.'
Toch blijft ze jaarlijks terugkomen. 'We zijn koningsgezind. We kijken en zwaaien naar de koets. We vinden het gewoon leuk.'
10.00 uur: Windstoten en kans op regen tijdens Prinsjesdag
Qua weer wordt het 'geen fantastische' Prinsjesdag. Dat voorspelt Omroep West-weerman Jordi Bloem. 'Af en toe zal er een beetje regen of motregen vallen. Vooral in de middag en avond', vertelt hij.
Er is vandaag een hoofdrol weggelegd voor de wind. 'Dat is in de ochtend windkracht 4 tot 6 maar dat wordt straks aan zee windkracht 7. Daarbij worden windvlagen verwacht van 60 à 70 kilometer per uur en aan zee misschien nog wel meer dan dat.'
In de middag en avond kunnen er zelfs zware windstoten plaatsvinden, van 80 à 85 kilometer per uur. 'Het weer is dus onrustig. Er is weinig zonneschijn en de bewolking overheerst.'
9.40 uur: Cameraman maakt debuut en moet koets scherp in beeld krijgen
Dat ene shot. Daar draait het voor NOS-cameraman Ben vandaag om. Hij staat met zijn camera halverwege het Lange Voorhout. 'Het gaat eigenlijk om maar één shot: de koets, met daarin de koning en de koningin. En dit jaar ook nog iemand anders: prinses Alexia.' Zij is er voor het eerst bij.
Het is ook nog eens de eerste keer dat Ben filmt op Prinsjesdag. 'Het is dus mijn debuut.' Of hij zenuwachtig is? 'Ik zit gelijk op zo'n redelijk spannend stuk, dat lange stuk. Zenuwachtig ben ik niet echt, wel leuk gespannen. Ik heb er vooral veel zin in. De moeilijkheid zit vooral in de focus, om de koets scherp in focus te houden. Hij komt natuurlijk steeds dichterbij.'
Van tevoren oefent hij alvast met voorbijgaande fietsers. Die probeert hij scherp in beeld te krijgen als ze langs fietsen. Als zo'n fietser lukt, moet de koets ook wel lukken.
9.20 uur: A12-blokkade op Prinsjesdag baart burgemeester 'grote zorgen'
Burgemeester Jan van Zanen van Den Haag maakt zich grote zorgen over de aangekondigde blokkade van de A12 door Extinction Rebellion (XR) op Prinsjesdag. Die ontwricht het systeem van politie en justitie, zegt hij. De klimaatactivisten moeten zich aan de regels houden, zegt de burgemeester.
'Het baart me grote zorgen', zegt Van Zanen. 'Dit is echt vreselijk, kost heel veel capaciteit. En over de ruggen van de politieagenten die de mensen steeds van die weg af moeten dragen. Deze mensen zijn niet boven de wet verheven, ze moeten zich gewoon aan de regels houden.'
De actievoerders hebben aangekondigd de A12 weer te gaan bezetten. Het blokkeren van de route van de rijtoer gebeurt niet, zegt XR. Ondanks zijn zorgen is Den Haag goed voorbereid op 'deze dag van de democratie', zegt Van Zanen. 'Daar wordt vandaag door de politie een megaprestatie neergezet.' Hij verwacht dat het een 'mooie, vrolijke en rustige Prinsjesdag' wordt.
Hieronder lees en zie je terug hoe de A12-demonstratie van maandag is verlopen:
9.15 uur: Ruim 2,5 kilometer aan touw in tramrails
In Den Haag worden stukken van de tramrails opgevuld met touwen. De paarden die tijdens Prinsjesdag meelopen kunnen zo veilig over de rails. Ook blijven koetsen en rijtuigen dankzij de opvulling niet steken in de rails.
In totaal wordt er 2,5 kilometer aan touw neergelegd. Dat is een stuk meer dan bijvoorbeeld vijf jaar terug, toen er 500 meter werd neergelegd. 'Dat komt doordat de route van de rijtoer is aangepast', verklaart een HTM-woordvoerder. 'Daardoor is er meer touw nodig.'
9.00 uur: Voorbereidingen worden getroffen op Lange Voorhout
8.50 uur: Bijzondere verhalen over Prinsjesdag
Voordat Prinsjesdag van start kan gaan, wordt er geoefend en geoefend. Maar zou er nou nooit iets bijna misgaan? Een nieuwe podcast van Omroep West geeft het antwoord. In 'District III' vertelt Hagenaar Ruub Petow, die veertig jaar bij de politie werkte, de verhalen over Prinsjesdagen in het verleden waar op de achtergrond soms razendsnel even iets geregeld moest worden.
8.30 uur: Route rijtoer, openbaar vervoer en wegafsluitingen
De koninklijke rijtoer, het voorlezen van de troonrede, de balkonscène en het aanbieden van de Miljoenennota. Aloude tradities, koopkrachtplaatjes maar ook demonstranten. Na het lezen van onderstaand artikel ben je helemaal voorbereid op alle pracht en praal als je vandaag naar de Haagse binnenstad gaat.
8.15 uur: Route rijtoer vrijgemaakt
Voor de koninklijke rijtoer wordt 's ochtends vroeg de route beveiligd en vrijgemaakt. Auto's worden weggesleept en er zijn grote uitklapbare barricades geplaatst. De route van de glazen koets is dit jaar op sommige punten afgezet met dubbele dranghekken.
Ook is er meer politie op de been dan bij voorgaande edities. Bij het standbeeld voor Paleis Noordeinde staan twee groepjes politiemensen, achttien in totaal. Onze verslaggever wordt live in de radio-uitzending van Omroep West staande gehouden door de marechaussee voor een controle van zijn identiteitspapieren. Na een paar minuten kan hij weer door.
8.00 uur: Eerste oranjefans al bij paleis
Bij Paleis Noordeinde in Den Haag staan vanochtend vroeg de eerste mensen al klaar om later op deze Prinsjesdag een glimp op te kunnen vangen van de glazen koets met daarin koning Willem-Alexander. De fans dragen oranje kleding, sommigen zijn flamboyant gekleed met grote hoeden of een trui met buttons met foto's van prinsen en prinsessen.
Twee dames staan met zelfgemaakte hoeden in de wind. 'We zijn hier nu voor de vierde keer, het is een beetje een traditie geworden', zegt de één. 'Wel leuk om je mooi uit te dossen', vult de ander aan. Met een van hun hoeden maken ze ook een klein politiek statement: 'Er staat een Pinokkio op, van veel beloven en weinig doen.' Door extra vroeg te zijn hopen ze op een goed plekje als vanmiddag de rijtoer vertrekt en later weer terugkomt bij het paleis voor de balkonscène.
De koning, koningin Máxima en de prinsessen Amalia en Alexia en andere familieleden rijden straks van Paleis Noordeinde naar de Koninklijke Schouwburg, waar Willem-Alexander de troonrede zal uitspreken. Daarna gaan ze langs dezelfde weg weer terug. Het koninklijk gezelschap verschijnt dan even later op het balkon van Noordeinde om het publiek toe te zwaaien.
Prinsjesdag wordt live uitgezonden op TV West en via de livestream op de site en app van Omroep West. Om 12.25 uur begint de uitzending. Centraal staan de rijtoer met de glazen koets, de troonrede vanuit de Koninklijke Schouwburg en de balkonscène. Ook op Radio West hoor je de hele dag updates van onze verslaggevers die rondlopen in de binnenstad van Den Haag.
7.45 uur: Hoe verliep Prinsjesdag in 2022?
Het was vorig jaar warm, droog en zonnig met Prinsjesdag. Prinses Amalia was er - omdat zij 18 jaar was - voor het eerst bij. Er gold een noodbevel vanwege een boerenprotest en tijdens de rijtoer klonk opvallend veel boegeroep en gefluit. Lees hieronder het verslag van Prinsjesdag 2022 terug.
