Amerikaanse presidentverkiezing maakt tentoonstelling in West een beetje controversieel

Zomaar ineens werd onze tentoonstelling Life on Earth/Art & Ecofeminism na de afgelopen Amerikaanse presidentverkiezing een beetje controversieel, merkte curator Catherine Taft op toen het over de geschiedenis ging van de expositie met dezelfde naam die nu te zien is in West in de voormalige Amerikaanse ambassade. Dat was in Los Angeles en verbeelde onderwerpen die sinds het aantreden van Donald Trump op z’n minst bedenkelijk heetten te zijn. Hier te bezoeken tot 27 juli.
Voor meer informatie ga je naar www.westdenhaag.nl.

Ecofeminisme
Het boekje dat de tentoonstelling begeleidt noemt ecofeminisme een filosofie, een levenshouding, een gevoel en bovenal een wegwijzer in tijden van klimaatcrisis. En het verzekert het voortbestaan van de mensheid, vindt curator Catherine Taft van Life on Earth/Art & Ecofeminism zoals die in West is te zien. “Vrouwen en kinderen worden vaak als eersten getroffen door vervuiling, milieuschade en klimaatverandering. Daarom denk ik dat ecofeminisme een mogelijke oplossing voor deze problemen kan zijn. Vrouwen zijn traditioneel zorgverleners en verantwoordelijk voor het opvoeden van toekomstige generaties. Ik denk dat deze ideeën niet alleen naar de toekomst kijken voor vrouwen, maar voor iedereen.”

Ondergang
Een expositie voor mensen die hun wachten op de ondergang van de aarde bevestigd willen zien? “De mensen die zich tot deze tentoonstelling aangetrokken voelen, weten over het algemeen waar het over gaat en hebben er een mening over,” zegt Taft. “Natuurlijk zijn er ook critici die het afdoen als onzin of vinden dat het klimaatdebat overdreven wordt. Maar een belangrijk aspect van deze tentoonstelling is dat, hoewel het een uitputtend en soms pijnlijk onderwerp is, het niet zwaarmoedig of deprimerend hoeft te zijn. De data laten zien dat dit echt gebeurt, maar we moeten ook gewoon doorgaan met ons leven. Een strategie die ik binnen het ecosysteem zie opkomen, is optimisme, humor en een geloof in overleving.”

Nieuwsgierig
“Het is geen tentoonstelling over klimaatcrisis, maar eerder een optimistische en nieuwsgierige blik op de wereld,” meent Taft. “Alle kunstenaars in deze expositie zijn nieuwsgierig – en dat vind ik opwindend. We hoeven niet te vervallen in pessimisme of fatalisme. We kunnen deze problemen aanpakken en er beter uitkomen.” 

Spannend
Veel kunstenaars beschouwden zichzelf niet als ecofeministen voordat Taft ze benaderde. Sommigen hadden volgens haar zelfs nog nooit van de term gehoord. “Een van de jongere kunstenaars zei zelfs: “Ik weet niet precies wat ecofeminisme is, maar het klinkt cool – klinkt als iets voor mij”.” Ecofeminisme kan alles omvatten, legt Taft uit. “Van storytelling en mythologie tot kunstmatige intelligentie en technologie. Dat is wat ik zo spannend vind: dat het voortkomt uit de eerste golf van vrouwelijke bewustwording en ervaring, maar nu toepasbaar is op iedereen.”

Geschiedenis
Taft ziet intussen een lange geschiedenis van feministische kunstenaars, performancekunstenaars en conceptuele kunstenaars die het dagelijks leven als kunstvorm omarmen. “Veel van de werken in deze tentoonstelling komen uit die traditie. Maar tegelijkertijd is het belangrijk te benadrukken dat de tentoonstelling niet exclusief over vrouwen gaat. Er zijn ook mannelijke en non-binaire kunstenaars vertegenwoordigd. Het doel is om bredere opvattingen over gender te verkennen, net zoals we bredere ideeën willen ontwikkelen over natuur, hulpbronnen en het milieu.”

Verbinding
De tentoonstelling doorbreekt ook een bepaalde hiërarchie in de kunstwereld, stelt Taft. “Het is niet langer nodig om een mannelijke kunstenaar te bewonderen als een geniale meester, noch wordt van de kijker verwacht dat die zich onderdanig opstelt ten opzichte van de kunst. Het draait om verbinding met de geleefde ervaringen van mensen. De boodschap is: “Wat jij voelt is geldig. Je kunt er vorm aan geven.” Niemand hoeft de tentoonstelling binnen te stappen met het gevoel dat ze kunst slechts kunnen bewonderen op afstand, zonder echt te begrijpen waarom het belangrijk is. Er is juist ruimte voor nieuwsgierigheid: “Wat zou er gebeuren als ik een vorm zou vinden voor mijn gevoelens, voor de dingen in mij die leven en naar buiten willen komen?” Dat is een fundamentele vraag die deze tentoonstelling oproept – en dat maakt het zo bijzonder.”

Inspirerend
Life on Earth/Art & Ecofeminism moedigt mensen aan om bewuste, nadenkende mensen te zijn, meent Taft. “Ga de wereld in! Kunst kan politiek zijn, of niet, afhankelijk van hoe je ernaar kijkt. Maar ik denk dat kunst ook inspirerend kan zijn. Zelfs als het maar één persoon aan het denken zet over de wereld, is dat al een prestatie.” En met dat in gedachten hoopt Taft dat de expositie ook elders op de wereld te zien is. “Er zijn plannen om de show naar Zuid-Korea, naar Seoul, te brengen, en ik hoop echt dat het ook naar Latijns-Amerika gaat. Colombia lijkt me een belangrijke plek, omdat het een groot centrum is voor deze beweging. Mexico-Stad zou ook een geschikte locatie zijn.”

Impact
Maar of zo’n rondreizende expositie nu zo heel ecologisch is? “Hoewel er kunstenaars uit de hele wereld meedoen, is veel werk hier in de tentoonstellingsruimte gemaakt of zijn stukken gereproduceerd voor de expositie. We tonen veel videokunst, wat natuurlijk veel minder koolstofuitstoot veroorzaakt dan het verschepen van fysieke kunstwerken wereldwijd. Het is niet helemaal zonder impact, maar wel bewuster.”

Vreemd
Een ander belangrijk aspect is dat de tentoonstelling te zien is in het voormalige gebouw van de Amerikaanse ambassade, zegt Taft. “Dit gebouw is een symbool van een bepaalde periode in de Amerikaanse cultuur, politiek en geschiedenis, een tijd waarin er misschien meer openheid en diplomatie was. We leven nu in een vreemd tijdperk. Het is fascinerend hoe de politieke context het werk beïnvloedt—of het nu als subversief wordt gezien of juist als onderdeel van het gangbare discours.”

Bron: Eigen verslaggeving