Coalitie Den Haag stort in na chaotisch debat: gegoochel met woorden kon scheur niet meer lijmen

'Soms is het in het leven niet een kwestie van kiezen, maar van het juiste doen.' Met die woorden trekt de Haagse VVD aan het einde van de avond de stekker uit de coalitie, die nog geen jaar heeft samengewerkt.

Voor de liberalen is het niet te verkroppen dat coalitiegenoten GroenLinks en Partij van de Arbeid niet in gesprek willen met Hart van Den Haag, waarbij de uitkomst zou kunnen zijn dat Richard de Mos zou kunnen terugkeren in het stadsbestuur. De VVD-fractievoorzitter Lotte van Basten Batenburg noemt dat 'moreel niet juist en democratisch onkies' en concludeert daarom niet verder te kunnen.

Zo eindigt het debat over het advies van oud-minister Bruno Bruins. Een debat dat vanaf het begin verwarrend en chaotisch is. Het wordt gekenmerkt door vele schorsingen die allemaal ook nog worden verlengd omdat de coalitiepartijen er met elkaar maar niet uitkomen.

'Kom op, verdorie', briest burgemeester Jan van Zanen wanneer het debat in de Haagse gemeenteraad anderhalf uur onderweg is, 'we zijn nu al tien dagen bezig'. Daarmee verwijst hij naar de tijd die is verstreken sinds de presentatie van het advies van Bruins en de ingelaste raadsvergadering.

Voor de uitbarsting van de burgemeester is de chaos tot een hoogtepunt gekomen. D66 heeft een motie ingediend die ondertekend lijkt te zijn door alle coalitiepartijen. De geest lijkt daardoor even terug in de fles, de crisis bezworen.

Maar dan verklaart VVD-fractievoorzitter Lotte van Basten Batenburg dat zij die ondertekening helemaal niet heeft gedaan. Verwarring en irritatie volgen in de raad, die er maar niet uit lijkt te komen wat er moet gebeuren na de vrijspraak in de zaak tegen Richard de Mos.

De VVD wil het advies van Bruins volgen en verkennende gesprekken voeren met Hart voor Den Haag om te kijken of er een manier te vinden is dat hij kan toetreden tot het Haagse stadsbestuur. D66 is verdeeld over hetzelfde advies.

GroenLinks en de PvdA staan op het standpunt dat ze te veel verschillen van de partij van De Mos om samen in een bestuur te gaan zitten. Zij hebben geen trek in een gesprek. Na een week lang crisisberaad zijn de partijen niet verder gekomen dan een verwarrende motie vol wollige taal.

Het is een woordenspel, een poging voor alle partijen om hun gezicht te redden en waarbij geen enkele partij openlijk hoeft toe te geven door de pomp te zijn gegaan. Waar het advies van oud-minister Bruins onder andere is om snel verkennende gesprekken te voeren over toetreding van Hart voor Den Haag tot het stadsbestuur, wordt dat in de motie verbloemd door te zeggen dat de coalitie met alle oppositiepartijen in gesprek wil gaan.

Hart voor Den Haag krijgt in de motie wel een eigen bulletpoint om te onderstrepen dat de coalitie 'in het bijzonder' in gesprek gaat met die partij.

Marieke van Doorn, fractievoorzitter van D66, probeert haar motie te verkopen door te zeggen ze precies gaat doen wat er staat in het advies van Bruno Bruins 'en iets extra's, want we gaan praten met alle partijen'.

De oppositie in de Haagse raad reageert sceptisch. Lesley Arp van de SP heeft het over een 'rookgordijn'. Robert Barker van de Partij voor de Dieren noemt de gang van zake 'een slechte B-film'. Maar ook de coalitie staat hier duidelijk niet achter, want uiteindelijk wordt deze motie alleen door D66 ingediend.

Ondertussen irriteert ook de rest van de oppositie zich over de gang van zaken en de constante herhaling van zetten. Nur Icar van DENK heeft het over 'partijen met tunnelvisie', doelend op GroenLinks en de PvdA. Bij Richard de Mos loopt de frustratie zichtbaar steeds verder op. Wat hij wil is duidelijk: meebesturen.

De VVD vindt dat daar op zijn minst een verkennend gesprek over moet komen: 'Die duidelijkheid komt vandaag', belooft Van Basten Batenburg. Ondertussen wordt tijdens lange schorsingen de druk opgevoerd op de coalitie. GroenLinks en de PvdA schuiven schoorvoetend wel een beetje op: een gesprek tussen de coalitie en Hart van Den Haag, daar zullen ze wel aan meedoen.

Maar het is met zichtbare tegenzin en vasthoudend aan hun standpunten: er is te veel verschil tussen de partijen om echt samen te gaan werken en ze willen een rechtse coalitie niet aan een meerderheid helpen. Een gesprek ja, aanschuiven in de coalitie, nee. Dat blijft het standpunt van beide partijen. 'Daar zal je het mee moeten doen', zegt fractievoorzitter Holman van de PvdA. Die houding schiet bij de VVD in het verkeerde keelgat.

Fractievoorzitter Van Basten Batenburg geeft in haar tweede termijn de twee partijen nog een allerlaatste kans om een andere instelling te tonen, om aan te geven die gesprekken met Hart voor Den Haag te gaan voeren met als doel er uit te komen. Wanneer zowel GroenLinks als de PvdA hun spreektijd niet gebruiken, is de boel niet meer te houden. De VVD komt met een eigen motie waarin staat dat de gesprekken met De Mos 'spoedig dienen aan te vangen'.

De D66-motie, om met alle partijen te gaan praten, haalt het niet. Een meerderheid van de raad is tegen dit plan. De VVD-motie om snel met De Mos te gaan praten over toetreding tot het college krijgt wel een meerderheid. Ook coalitiepartijen D66 en CDA steunen de motie.

GroenLinks en PvdA stemmen juist tegen de motie. 'De Haagse VVD concludeert dat een aantal coalitiepartijen kiezen voor hun eigenbelang en niet over hun schaduw heen willen stappen', reageert Van Basten Batenburg na deze stemming.

Hierop trekt ze de steun voor het college in. Waarop ook de VVD-wethouders Mulder en Parbhudayal hun ontslag indienen. Na deze woorden van de VVD vraagt burgemeester Van Zanen de beduusde raad of iemand nog iets wil zeggen. Voor het eerst die donderdagavond blijft het doodstil.