De ouderwetsche cliffhanger blijkt het beste te werken om leerlingen bij de les te houden. Dat is in elk geval de ervaring van de internationaal bekende spreker, auteur, onderwijsvernieuwer en vroegere bovenbouwleraar Micael Hermansson uit Zweden. Kindcentrum Fontein in Ypenburg nodigde hem uit om over zijn onderwijsconcept met microlessen te komen vertellen. ‘Grej of the day’ heet de methode die volgens de bedenker ervan wereldwijd aan belangstelling wint; niet in de laatste plaats in Nederland. Hermansson noemt in een gesprek met 070online ‘een onderwerp per dag’ zelfs de toekomst van het onderwijs in vluchtige TikToktijden.
Spannend
De cliffhanger: bekend geworden als een voorlopig laatste scene van bijvoorbeeld een televisieserie waarin iemand letterlijk aan een klif boven een gapende afgrond hing. Pas bij het begin van een nieuw seizoen zagen de kijkers of dat personage er nog steeds levend en wel bij was of toch het onderspit moest delven. De programmamakers wilden op die manier de kijkers aan zich binden. En op een vergelijkbare manier kan een docent leerlingen aan zich binden en ze letterlijk bij de les houden. Door heel even iets op zo’n spannende manier te vertellen dat de klas niet kan wachten tot het verhaal verder gaat. Wanneer dat is, blijft een verrassing. Misschien morgen of overmorgen of misschien volgende week. Zo blijft de interesse in het onderwerp bestaan, ontdekte Hermansson. En wie daar niet op wil wachten, kan zelf op zoek gaan naar het vervolg.
Opnieuw
Bijna 30 jaar stond hij zelf voor de klas. “In augustus 2010 kreeg ik een nieuwe klas met 10-jarige leerlingen. Het voelde alsof ik opnieuw begon, zoals zo vaak, maar deze klas was anders. Ze wilden niet leren, ze hielden niet van school, niet van elkaar, en natuurlijk ook niet van mij. Maar ik dacht: oké, ik heb dit eerder meegemaakt, laten we het opnieuw proberen. Maar dit keer leek het onmogelijk om hen te bereiken.”
Microlessen
Rond de kerstvakantie overwoog Hermansson uit het onderwijs te stappen. “Maar tegelijkertijd realiseerde ik me: als alles mislukt, dan is dit juist het perfecte moment om iets nieuws te proberen. En zo ontstond het idee van microlessen. Mijn dochter – die toen 10 was – zei ooit: Waarom geef je les op een manier die wij niet leuk vinden? Waarom leren we niet op een manier die bij ons past? Ik probeerde altijd de kant van de leraren te verdedigen, maar ik besefte dat ik zelf op een bepaalde manier leerde en het in de klas anders deed. Dat voelde niet logisch.”
Aandachtig
“Dus in november, anderhalve maand voor de kerstvakantie creëerde ik mijn eerste microles van de dag,” herinnert Hermansson zich. “En toen ik het de eerste dag uitprobeerde, merkte ik meteen dat de leerlingen aandachtig luisterden in plaats van rond te hangen. De volgende dag probeerde ik het opnieuw, en het werkte nog beter. Toen besloot ik: laten we dit een week lang doen en kijken wat er gebeurt.”
Nieuwsgierig
“Elke dag koos ik een willekeurig onderwerp – de Zuidpool, de Chinese Muur, Malala Yousafzai – en ik hield de les kort en krachtig,” legt Hermansson uit. “Na een tijdje vroegen de leerlingen: waarom geef je ons zulke korte lessen? We willen meer! Dat was het moment waarop ik besefte: als ik ze niet alles in één keer vertel, maar ze nieuwsgierig maak, zullen ze zelf verder willen zoeken. En dat werkte!”
Verbanden
Een week of wat later gaf Hermansson zijn microles aan de hand van een wereldkaart met spelden op plekken die aan de orde kwamen. “Op een gegeven moment merkte een leerling op: hé, deze onderwerpen zijn met elkaar verbonden! En dat was het moment waarop ik kippenvel kreeg. Ze zagen verbanden: geografische verbanden, historische verbanden. Alles in de wereld is met elkaar verbonden. En ineens werd leren interessant.”
Patroon
Aanvankelijk spraken niet alle leerlingen thuis over Hermanssons microles. “Maar na een tijdje zag ik een patroon. Eerst vertelde ongeveer 40 procent van de klas thuis over wat ze hadden geleerd. De volgende dag vroeg ik: Wat hebben jullie verteld? En langzaamaan begon de rest van de klas het ook te doen. Uiteindelijk zat ik op zo’n 85 procent. Ik wist altijd welke leerlingen thuis niemand hadden om tegen te praten, en ik vond manieren om ze toch te laten navertellen, bijvoorbeeld aan een leraar of een vriend.”
Gegroeid
Sinds 2015 is het enorm gegroeid; duizenden klassen werken met dit concept, stelt Hermansson tevreden vast. “Natuurlijk werken niet alle docenten op deze manier. In het voortgezet onderwijs wordt les vaak nog op de traditionele manier gegeven. Maar in landen zoals Nederland, waar ik vaak werk, groeit het concept. Sommige mensen zeggen dat ik het onderwijs opnieuw uitvind. Dat klinkt misschien overdreven, maar in zekere zin klopt het. We houden van nieuwsgierigheid, verhalen en de kracht van de ‘wow-factor’. Wanneer iets interessant en gedenkwaardig is, blijven mensen leren en kennis delen. En dat is precies wat deze methode stimuleert: leren op een manier die blijft hangen.”
Enthousiast
En niet onbelangrijk: het maakte Hermanssons schooltijd leerlingen enthousiast voor het voortgezet onderwijs. Niet iedereen bereidt zich daar voor op een carrière als arts of advocaat. Maar welk beroep ze ook kiezen: als ze hun vroegere docent nog eens tegenkomen, laten maar weinigen na om hem te bedanken voor wat hij ze heeft geleerd. En vertellen dat ze om die reden zelf ook het onderwijs in zijn gegaan.
Educatieproject
“Ik sprak onlangs met de Zweedse koninklijke familie over een gezamenlijk educatieproject,” zegt Hermansson. “Toen die foto op social media verscheen, beseften mensen: dit is niet zomaar een leuk experiment – dit werkt echt!”
Bron: Eigen verslaggeving
Heb jij leuke nieuws tips of opmerkingen voor de redactie?
Stuur dan een bericht naar ons via: info@070online.nl
Altijd op de hoogte van het laatste nieuws en achtergronden uit Den Haag?
Abonneer je nu op de 070online.nl-nieuwsbrief
