Horecaondernemers komen in verzet tegen de sluiting van restaurants en cafés. Morgen dient een kort geding. Een kansloze missie of is er écht een kans dat de rechter de sluiting van de horeca onwettig verklaart?
Een uitspraak van een Duitse rechter, afgelopen week, biedt alvast hoop voor de ondernemers in Nederland. In Berlijn liep namelijk een soortgelijke zaak. Die draaide om het vervroegd sluiten van cafés in de stad. Om 23.00 uur moesten ze dicht zijn. Elf cafés kwamen tegen die maatregel in verzet en stapten naar de rechter.
Met succes. De rechter oordeelde dat het juridisch niet te onderbouwen was dat de vroegere sluitingstijd een bijdrage levert aan de bestrijding van het coronavirus.
Duitse grondwet
In hoeverre is de Duitse zaak te vergelijken met die in Nederland? Jerfi Uzman, hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit Utrecht, vindt het een lastige kwestie.
Allereerst: er zijn grote verschillen tussen de Duitse en de Nederlandse rechtspraak. Duitse rechters zijn geregeld wat strenger voor de overheid dan Nederlandse rechters, zegt Uzman. "De Duitse grondwet biedt meer mogelijkheden voor de rechters daar, dus de Duitse uitspraak kun je niet één op één vertalen naar Nederland."
Ook hangt het ervan af hoe de zaak in Nederland wordt ingestoken, zegt Uzman. "De vraag is of de horeca zich richt op het Europees mensenrechtenverdrag of op de grondwet. Die eerste vraagt om proportionaliteit." Met andere woorden: is het niet een te zwaar middel geweest om de horeca te sluiten? Was dit de beste manier om het doel - minder besmettingen - te bereiken?
Uzman wijst erop dat het Outbreak Management Team (OMT), het adviesorgaan van het kabinet omtrent het coronavirus, minder strenge maatregelen voorstelde. Openblijven van restaurants zou onder bepaalde voorwaarden een optie zijn geweest, zo had het OMT geadviseerd.
Absoluut irrationeel
Helemaal kansloos is de horeca niet. "Maar de overheid heeft een grotere beoordelingsmarge", zegt Uzman. "Als het kabinet zegt: dit is nodig, dan moet je van heel goede huize komen om te zeggen dat het niet helpt of dat het niet nodig is. De rechter moet niet kijken wat hij zelf zou hebben besloten, maar of het kabinet een redelijke afweging heeft gemaakt."
Het kort geding is aangespannen door het Haagse café Bodega De Posthoorn. Volgens eigenaar Michael Meeuwisse hebben al veel andere horecazaken zich bij het initiatief aangesloten. "Ik denk dat we nu een keer stelling moeten nemen", zei hij gisteren.
